Anayasada değişiklik önerisi 16 Nisan referandumuyla
oylanacak. Referanduma giden süreç boyunca, anadilimizi kamusal alanda ve
sosyal medyada görünür hale getirerek Kürdce farkındalığının yaratılabilmesini
ve bölgesel taleplerimizin kamusal alanda tartışılmasını sağlayabiliriz.
Referanduma giden süreç boyunca #EVET, #HAYIR, #GEÇERSİZOY ya da #BOYKOT değil de,
bu kelimelerin Kirmançkî-Zazakî/Kurmancca karşılığı olan #HÊYA/ERÊ, #NÊ/NA, #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ ve #ûBOYKOT kelimelerinin
kullanılması mümkündür. Yüksek Seçim Kurulu Türkçe dışındaki dillerde
propagandayı yine serbest bıraktı ancak oy pusulasında #EVET ve #HAYIR’ın yanısıra,
bu kelimelerin Kürdce ve diğer dillerdeki karşılığı da oy pusulasına
yazılabilirdi. Çokdillilik ve kültürel çeşitlilik bu coğrafyanın binlerce
yıllık gerçeğidir ve bu gerçeğe saygı duyulmalı; farklı kültür ve kimliklerin
kendi dilleriyle kendilerini ifade edebilecekleri özgür alanlar yaratılmalıdır.
Referandum boyunca Kürdce kelimelerin kullanımına
davet KÜRDCEYİ YAYGINLAŞTIRMA GİRİŞİMİ’nin
(#kurdcegirisimi) ilk çağrısıdır.
Neden #HÊYA/ERÊ,#NÊ/NA,#reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊya da #ûBOYKOT’u kullanmalıyız?
Çünkü, #EVET demekle #HÊYA/ERÊ demek
arasında fark vardır. Yine, #HAYIR
ile #NÊ/NA
arasında fark vardır. Aynı farklılık #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ
ya da #ûBOYKOT
için de geçerlidir. Bu yapısal fark, Anayasa değişikliği için #HÊYA/ERÊ’nin
#EVET’ten, NÊ/NA’nın #HAYIR’dan, #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ
ve #ûBOYKOT’un #GEÇERSİZOY ve #BOYKOT’tan
farkını
Kürdler açısından ortaya koyar.
Çünkü, her irade
kendi diliyle güçlenir, özgürleşir, uzlaşmacı ve yapıcı olur. #EVET ya da #HAYIR ya da #BOYKOT içinde
gözden kaybolan, eriyip giden, görmezden gelinen Kürd bireylerinin oylarını; #HÊYA/ERÊ, #NÊ/NA, #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ
ya
da #ûBOYKOT demek görünür
kılar. Bu nedenle, bu önerinin muhatabı Kürdler ve siyasi partilerdir.
Çünkü, anadiliyle
söylendiğinde, her meseleyi ayrıca kendi açınızdan da değerlendirdiğiniz ortaya
koyulur.
Çünkü, yıllar
önceki durumuyla karşılaştırıldığında şu anda Kürdce'nin kullanımı ile ilgili
belli gelişmeler sağlanmıştır. Örneğin; sadece seçmeli ders statüsünde de olsa
az sayıda Kürdce öğretmeni okullarda resmi statü ile çalışmakta, halk eğitim
merkezlerinde Kürdce kurslar verilmektedir. Kürd dili ve edebiyatı bölümleri
mezun vermeye devam etmektedir, Kürd dilinde yüksek lisans ve doktora
yapılmaktadır ve dahası, YÖK Kürdce dil alanında doçentlik başvurusu
sağlamıştır. Ancak bütün bu gelişmelere rağmen okul öncesinden üniversiteye dek
Kürd dilinin hak ettiği yeri almasında hala çok ciddi durgunluk, eksiklikler,
endişeler ve öte yandan talepler mevcuttur.
Çünkü, amaçlanan #HÊYA/ERÊ, #NÊ/NA, #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ ya
da #ûBOYKOT oylarının
oranını tespit etmek değil, anadili ve bölgesel talepleri görünür kılmaktır. Bu
kelimeleri görünür kılmak, Kürdlerin desteklerini ya da eleştirilerini de görünür
kılmaktır.
Çünkü, referandum
gününe dek #HÊYA/ERÊ
diyecek olan
Kürdler, önerilen anayasa değişiklikleri içinde Kürd toplumu için olumlu
yanların olduğunu öne sürmüş olacak ve bu olumlu değişiklikleri bilerek ve
savunarak oy kullanacaktır. Aynı şekilde, referandumda oyunu #NÊ/NA olarak kullanacak Kürdler de
anayasa değişikliği maddelerinde Kürdler için endişe verici yanların olduğunu
öne sürmüş olacak ve anayasadaki bu olumsuz değişiklikleri bilerek ve savunarak
oy kullanacaktır. #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ
ve #ûBOYKOT
önerenler ise bölgesel gerekçeler ortaya koyabilmelidir.
Çünkü, #HAYIR diyen ancak
Kürd olmayan kesimler #NÊ/NA’yı, #EVET diyen ancak Kürd olmayan kesimler de #HÊYA/ERÊ’yi anlayışla, saygıyla, coşkuyla
karşılayacak ve bu kullanımlar için cesaret vereceklerdir. Şimdiye
kadar ‘hassasiyetlerin dikkate alınması ilkesi’ her dönemde uygulanmıştır. Bu
ilkenin Kürdlerin ve toplumun diğer kesimlerinin de hassasiyetlerini içine
alacak biçimde genişletilmesine karşı bir engel görünmemektedir. Kürdce için
iyi olan, herkes için iyidir.
#HÊYA/ERÊ,
#NÊ/NA, #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ ya da #ûBOYKOT’u nasıl
yaygınlaştırabiliriz?
Ø Facebook,
Whatsapp, Twitter, Instagram, Pinterest, Tumbir, Line, Viber’de #HÊYA/ERÊ, #NÊ/NA, #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ ya da #BOYKOT kelimelerinden tercih edileni kullanırken başına
mutlaka # (hashtag ya da diyez)
işareti konulmalıdır. Bu # işareti
başına geldiği kelimeyi sosyal medyada görünür kılar, trend topic yapar ve daha
hızlı yayılmasını sağlar. (Boykot yani oy kullanmamanın cezası 22 TL’dir)
Ø Araçlarımıza,
çantalarımıza, montumuza tercihimiz olan kelimeyi iliştirebiliriz.
Ø #HÊYA/ERÊ, #NÊ/NA, #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ
ya
da #ûBOYKOT platformları
oluşturulabilir ve caps’ler, videolar, broşürler hazırlanabilir. Bu,
referandumda tercihimizi belli eden kelimenin hızla yayılmasına ve
paylaşılmasına yardımcı olacaktır.
Ortamın ve sürecin gerginleştirilmesine izin vermemek,
kendisini sorumlu hisseden her bireyin azami özen göstereceği hususlardan biri
olmalıdır. HÊYA/ERÊ, #NÊ/NA, #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ
ya
da #ûBOYKOT tercihleri
için Kürdler birbirini kırmamalı, suçlamamalı, itham etmemelidir. #HÊYA/ERÊ, #rayaNETÊ ve #ûBOYKOT diyenler de
bu toprakların evladı ve sahibidir, #NÊ/NA diyenler de
bu toprakların evladı ve sahibidir. #HÊYA/ERÊ ve #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ diyenler de
Kürddür, #NÊ/NA ya
da #ûBOYKOT diyenler de
Kürddür. Herkes tercihini özgürce ifade etme, sergileme hakkına sahiptir.
#HÊYA/ERÊ, #NÊ/NA, #reyaNEVIYARTEYE/rayaNETÊ
ya
da #ûBOYKOT‘u
savunanların her şeye rağmen referandumla gelecek sonucun ortak meseleleri
olduğunu fark ederek yüzlerini birbirlerine dostça dönmeleri için bu süreç de
bir şanstır!
KÜRDCEYİ
YAYGINLAŞTIRMA GİRİŞİMİ (#kurdcegirisimi) adına Aziz Yağan
İletişim ve öneriler için: kurdcegirisimi@gmail.com